Zakład R1 Kowary

Opublikowano: wtorek, 27 październik 2015 17:01

Większość uważnych obserwatorów naszego polskiego szału odkrywania skarbów dużych i małych z pewnością zauważa powolne wyciszanie tematów… a skarbów póki co nie ma… Ale dalej są miejsca niesamowicie ciekawe i interesujące.Oto kolejne takie miejsce które możemy spotkać na szlaku naszych wędrówek. Kowary.
Miasto znane głównie z istniejącej niegdyś fabryki dywanów i podziemnej trasy turystycznej „Sztolnie Kowary”. Od końca lat 40 XX wieku istniały tu zakłady eksploatujące i przerabiające rudę uranową. Zakłady, zbudowane i eksploatowane przez ZSRR, były oczywiście tajne i ściśle chronione. Całość wydobycia była wywożona do Związku Radzieckiego.
Dziś samą kopalnię uranową można zwiedzać – obejrzeć warunki w jakich pracowano, zapoznać się z historią radzieckiego programu atomowego, obejrzeć widowisko multimedialne i posłuchać przewodników.

Ale… nie bylibyśmy sobą gdybyśmy nie poszli pooglądać czegoś czego nie ma raczej w przewodnikach, czegoś do czego nie prowadzą strzałki czy tabliczki informacyjne. Takim miejscem w Kowarach jest zakład przerobu już wydobytej rudy – tzw. Zakład R1.

Usytuowany na zboczu góry, tuż poniżej drogi nr 367 prowadzącą do Ogorzelca, z zewnątrz jest praktycznie niewidoczny. Prowadzi do niego boczna droga ale na jej końcu spotkamy tylko bramę… Znaczne ciekawsze jest podejście od ulicy Wiejskiej. Dojeżdżamy do mostka po lewej stronie drogi i na samej górze możemy ujrzeć kilka niepozornych budynków – to właśnie ten, do niedawna ściśle tajny obiekt. I nawet dziś nie wiemy o tych Zakładach wszystkiego.
Od mostka nad rzeką idziemy wydeptaną ścieżką aż pod torowisko pod samym Zakładem – tutaj, przy widocznych jeszcze na murze propagandowych hasłach mających nas zapewnić o tym jak bratni nam wówczas kraj miłował pokój – ładowano wagony gotowym uranem które odjeżdżały później do ZSRR.
Przez torowisko możemy przejść – kładką – i już jesteśmy na terenie Zakładu. Możemy zobaczyć w jakich warunkach , bez żadnych zabezpieczeń pracowali ludzie. BHP praktycznie nie istniało, ludzkie życie i bezpieczeństwo było mało ważne. Pracownicy gołymi niemal rękami chwytali uranową rudę. Nie zaskakuje zatem niska średnia wieku kowarskich górników. Promieniowanie powodowało przez lata różne dolegliwości aż w końcu doprowadzała do zachorowań na raka. Jednak brak wiedzy o zagrożeniu a także zachęty materialne (mieszkania, wysokie, jak na tamte czasy, zarobki) zachęcały wielu do podjęcia pracy w Kowarach. Mało kto zdawał sobie sprawę z realnego zagrożenia. Z czasem zaczęto prowadzić szczątkową profilaktykę medyczną – ale to już było niewystarczające…i zdecydowanie za późno.

Zakład zamknięto w 1973 roku. Kamień pozostały z przerobu rudy składowano na pobliskiej górce a także wykorzystywano do budowy dróg i.. niestety, do budowy domów. Sam uran służył do produkcji prętów paliwowych do radzieckich elektrowni. Plotka głosi że z kowarskiego uranu wyprodukowano także pierwszą radziecką bombę atomową.

Dziś te ponure budynki są cichym i przerażającym dowodem na to jak nisko ceniono przeciętne ludzkie życie w tamtych czasach….

/Jacek Drożdż/

Menu Główne

Popularne

Współpraca

Poczta

Odwiedziny:

Facebook

Zakład R1 Kowary

UWAGA! Ten serwis używa cookies i podobnych technologii.

POLITYKA PRYWATNOŚCI